Θέματα του 6ου διαγωνισμού (2016-2017)

ΘΕΜΑ ΤΟΥ 6ου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ  (2016/17)

 

Θέμα

 

«Η εμπειρία του ξένου»

 

Η εμπειρία του ξένου, του ανοίκειου (με την έννοια εκείνου που δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί με βάση μόνον όσα ξέρουμε για τον «εαυτό» μας), αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του τρόπου με τον οποίο αποκτάμε συνείδηση για τον εαυτό μας. Διότι κατανοούμε με τον εαυτό μας παράλληλα προς και σε συνάρτηση με το πώς κατανοούμε τους άλλους, τους ξένους. Η εμπειρία του ξένου έχει ένα διττό χαρακτήρα. Από τη μια, είναι μια εμπειρία της διαφοράς μας από τον οποιονδήποτε άλλον, τον ξένο (ή, σε συλλογικό επίπεδο, της διαφοράς μεταξύ κοινωνικών ομάδων, γενεών, κοινωνιών και πολιτισμών). Από την άλλη, είναι μια εμπειρία της ανάγκης να κατανοήσουμε το ξένο. Τα παραδείγματα αφθονούν: από τη σχέση μας με τους μετανάστες ως άτομα και ως συλλογικότητες (τους οποίους καλούμαστε να σεβαστούμε ως ξένους) μέχρι την γνωστή σε όλους μας φράση του φίλου ή του γονέα «σε καταλαβαίνω απόλυτα», φράση που απειλεί να καταργήσει το ανοίκειο μεταξύ μας.

Πιο αναλυτικά, η ανθρώπινη ύπαρξη παράγει μορφές ζωής μέσα σε συγκεκριμένες κάθε φορά περιβαλλοντικές και πολιτισμικές συνθήκες. Το υποκείμενο αυτής της διαδικασίας και ο κόσμος του (ο κόσμος μέσα στον οποίο δρα και τον οποίο διαμορφώνει) αποκτούν μια μοναδική μορφή. Η διαδικασία αυτή ισχύει τόσο στην κλίμακα της ατομικής ζωής και έκφρασης όσο και στην κλίμακα της ζωής των συλλογικοτήτων. Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι μια από τις συνεπαγωγές της: αυτή είναι η διαφορά ως αρχή της ανθρώπινης συνθήκης και των διανθρώπινων σχέσεων: προσωπικών, ηθικών, κοινωνικών, πολιτικών. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι κάθε ύπαρξη που βρίσκεται απέναντί μου είναι ουσιωδώς ξένη για μένα και εγώ γι’ αυτήν. Σημαντικά ερωτήματα γνωσιολογικής και ταυτόχρονα ηθικο-πολιτικής φύσης προκύπτουν από αυτήν τη συνθήκη. Για παράδειγμα, η παραπάνω συνθήκη καθιστά αναγκαία μια στάση σεβασμού απέναντι στο διαφορετικό, στις διαφορετικές μορφές ζωής, στους  διαφορετικούς πολιτισμούς: σε τι συνίσταται ο «σεβασμός», έχει όρια και, εάν ναι, ποιας μορφής;). Θέτει δε, ταυτόχρονα, υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον είναι δυνατή η κατανόηση αυτού που είναι ριζικά ξένο: υπάρχει κάτι «ριζικά» ξένο και, αν ναι, πού καθρεπτίζεται αυτή η ριζικότητα, π.χ., στη γλώσσα; Για συγκεκριμένους λόγους, τα ερωτήματα αυτά τέθηκαν με τρόπο ρητό στην πορεία του 20^ου αιώνα από φιλοσοφικά ρεύματα όπως η «ερμηνευτική» και η «αποδόμηση». Όμως, κάθε πολιτισμός τα έχει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θέσει και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο φετινός διαγωνισμός σας καλεί να γνωρίσετε την φιλοσοφική αυτή προβληματική και να στοχαστείτε πάνω στην εμπειρία του ξένου, εμπειρία που διαμορφώνει τα πιο βαθιά στρώματα της ύπαρξής μας και αφορά τις πλέον αιχμηρές προκλήσεις που μας επιφυλάσσει η σημερινή ιστορική περίσταση.

 

Πηγές

 

Αρχαία Φιλοσοφία

Αντιφών

Ο σοφιστής Αντιφών συνιστά έναν εκπρόσωπο του αρχαίου στοχασμού, του οποίου η σκέψη  συνδέθηκε με τον προβληματισμό για το ζήτημα της διάκρισης μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων. Σε απόσπασμα που διασώθηκε από το έργο του, ο Αντιφών κηρύσσει αδικαιολόγητη την διάκριση μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων, λαμβάνοντας αφορμή από την κυρίαρχη τάση της εποχής να σέβεται και να τιμά την ευγενική καταγωγή και να υποτιμά όσους προέρχονται από άσημους και ταπεινούς οίκους. Αμέσως μετά την αναφορά στο ζήτημα αυτό, κάνοντας μία μετάβαση στο θέμα της διάκρισης μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων, ο Αντιφών διατυπώνει την άποψη ότι εφαρμόζοντας μία τέτοια στάση συμπεριφερόμαστε προς αλλήλους ως βάρβαροι, διότι, κατά βάσιν, έχουμε όλοι γεννηθεί εκ φύσεως ώστε να είμαστε όμοιοι από κάθε άποψη, και Έλληνες και βάρβαροι. Ο ισχυρισμός του αυτός, στον βαθμό που μπορεί να αποκατασταθεί το σωζόμενο απόσπασμα, στηρίζεται σε δύο επιχειρήματα: αφ’ ενός μεν στο ότι όσα είναι εκ φύσεως αναγκαία για τον άνθρωπο, είναι παντού κοινά και δίνεται η δυνατότητα στους ανθρώπους να τα αναζητούν· αφ’ ετέρου δε στο ότι η φυσιολογία και η ανατομία, δηλ. η φυσική σύσταση και η σωματική κατασκευή και διάρθρωση, του ανθρώπου είναι παντού η ίδια, «διότι όλοι αναπνέουμε στον αέρα με το στόμα και την μύτη και όλοι τρώμε με τα χέρια…». Συνεπώς, κανείς δεν ξεχωρίζει, καταλήγει ο ίδιος, ούτε βάρβαρος ούτε Έλληνας.

Προφανώς, τα δύο αυτά επιχειρήματα είναι δυνατόν να αναχθούν και σε ένα, διότι η φυσιολογία και η ανατομία καθορίζουν και τις φυσικές ανάγκες.

 

Βιβλιογραφία

Αντιφών, Oxy. Pap., XI, no 1364, fr. 1-2 (TLG frg. 5, 1-9). Το απόσπασμα υπάρχει μεταφρασμένο στο:

Guthrie, W.K.C., Οι Σοφιστές, ΜΙΕΤ, Μετφ. Δ. Τσεκουράκης, σ. 193 και σ. 438, σημ. 8 και 9.

 

 

ΠΛΑΤΩΝ

Στο χωρίο 470b- 471c της Πολιτείας, ο Πλάτων επισημαίνει πως κατ’ αντιστοιχίαν προς τα δύο διαφορετικά ονόματα, πόλεμος και στάσις, υπάρχουν και δύο διαφορετικά πράγματα: αφ’ ενός μεν το οικείον και συγγενές, αφ’ ετέρου δε το αλλότριον και οθνείον. Για την έχθρα προς το οικείον και συγγενές, διευκρινίζει, χρησιμοποιούμε την λέξη στάσις, ενώ για την έχθρα προς το αλλότριον χρησιμοποιούμε την λέξη πόλεμος.

Η διάκριση αυτή, καθώς και η σημασιοδότηση των αντίστοιχων όρων, οδηγούν σε μία ορισμένη ερμηνεία της διαφοράς μεταξύ της στάσεως και του πολέμου που συνεπιφέρει την διαφορετική αξιακή ή αξιολογική τους προσέγγιση. Τα συμπεράσματα αυτά οδηγούν στην διαμόρφωση μιας δεοντολογίας ή αγωγής που καθορίζεται από την διάκριση αυτή, και η οποία με την σειρά της καθορίζει τον τρόπο που πρέπει να συμπεριφέρονται οι ομόφυλοι ή ομοεθνείς όταν συγκρούονται μεταξύ τους αφ’ ενός, και όταν συγκρούονται με άλλους αφ’ ετέρου.

Ο Πλάτων διαρρήδην αναφέρεται σε Ελληνικόν γένος και σε βαρβαρικόν, και υποστηρίζει ότι το Ελληνικόν γένος σε σχέση με τον εαυτό του είναι οικείον και συγγενές, ενώ σε σχέση με το βαρβαρικόν  οθνείον και αλλότριον.  Το οικείον στον Πλάτωνα σημασιοδοτείται θετικά, ενώ το αλλότριον αρνητικά. Ήδη η σχέση προς εαυτόν προσανατολίζει προς κάτι που αξιολογείται ως καλόν, ενώ η σχέση προς κάτι που εκτείνεται εκτός εαυτού δηλώνει στον Πλάτωνα, και όχι μόνον, αλλά και αλλού στην αρχαία φιλοσοφία, μία έκσταση, μία έκπτωση, δηλ. μία απομάκρυνση από αυτό που κάτι πρωταρχικά και ουσιωδώς είναι.

Οι Έλληνες, σύμφωνα με το Πλατωνικό χωρίο, είναι φύσει φίλοι και η έχθρα μεταξύ τους πρέπει να αποκαλείται στάσις. Όταν συγκρούονται μεταξύ τους, η Ελλάδα απομακρύνεται από τον εαυτό της, δηλ. στασιάζει, και νοσεί. Όταν οι Έλληνες μάχονται με τους βαρβάρους, οι οποίοι είναι φύσει πολέμιοι (εχθροί), την έχθρα αυτή πρέπει να την αποκαλούμε πόλεμο. Συνεπαγωγικά, προκύπτει ότι η έχθρα αυτή δεν είναι νόσος.

 

Βιβλιογραφία

Πλάτων, Πολιτεία, Εισ. Σημείωμα- Μετάφραση- Ερμ. Σημειώματα Ν.Μ.Σκουτερόπουλος, εκδ. Πόλις.

 

Αριστοτέλης

Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά κάνει διάφορες κρίσεις για τη φύση των βαρβάρων, δηλαδή των ξένων όπως και για τα πολιτεύματα που αρμόζουν στη φύση τους. Στα παρακάτω επιλεγμένα αποσπάσματα συγκεντρώνονται ορισμένες από αυτές τις κρίσεις. 

 

Αριστοτέλους Πολιτικά:

Βιβλίο Ι. Κεφ. 2 1252α24-β9

Βιβλίο Ι. Κεφ. 6 1255α6-β6

Βιβλίο ΙΙΙ. Κεφ. 2 1275β23-1276α5,

Βιβλίο ΙΙΙ. Κεφ. 14, 1285a18-1285b1, 1285b20-8

Βιβλίο ΙV. Kεφ. 10, 1295α9-29

 

 

Νεώτερη Φιλοσοφία:

 

Herder, Johann Gottfried, «Λέξη και έννοια του ανθρωπισμού» στο: Mendelssohn, Kant, Hamann, …, Τι είναι Διαφωτισμός, (μετφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, Αθήνα (Κριτική) 1989, σελ. 62-69 [2 επιστολές, 1794].

Levi-Strauss, Claude κεφ.1 «Η επιστήμη του συγκεκριμένου», στο: Άγρια Σκέψη, μετφρ. Α. Κυριακίδου-Νέστορος, Αθήνα (Παπαζήσης) 1977 [1^η εκδ. γαλλ. 1962], σ. 97-130.

 

Ντίλταϋ, Β. Η γένεση της ερμηνευτικής, εισ.-μετφρ.-σχόλια Δημήτρης Υφαντής, Αθήνα (Ροές) 2010 [1^η εκδ. γερμ. 1910],  ενότητα 1η: «Κατανόηση και ερμηνεία», σελ. 57-64.

 

Ντίλταϋ, Β. «Η κατανόηση άλλων προσώπων και των εκφάνσεων της ζωής τους», στο: Γ. Κουζέλης, Κ. Ψυχοπαίδης (επιμ.), Επιστημολογία των Κοινωνικών Επιστημών, Κείμενα, Αθήνα (νήσος) 1996 [1^η εκδ. γερμ.1927], σελ. 117-136.

 

Sartre, J. P. Το Είναι και το Μηδέν, μετφρ. Κ. Παπαγιώργη, Αθήνα (Παπαζήσης)  2008 [1^η γαλλ. 1943], μέρος 3^ο «Η ύπαρξη του άλλου», ενότητα: «Το πρόβλημα», σελ. 369-386.

 

Προετοιμασία

Το θέμα του 6ου Διαγωνισμού 2016/2017 δίδεται ενιαίο χωρίς να χωρίζονται ειδικές ενότητες κατά εποχές ή Σχολές. Ο κατάλογος πηγών που συνοδεύει την προκήρυξη συγκεντρώνει διαφορετικές ιστορικές και συστηματικές προσεγγίσεις της εμπειρίας του ξένου. Οι έννοιες και οι απόψεις που αναπτύσσονται στα κείμενα αυτά προσφέρουν εννοιολογικά πλαίσια για να αναλύσει και να περιγράψει κανείς αυτήν την πτυχή της πραγματικότητάς μας καθώς και κριτικά ερεθίσματα προβληματισμού και αντιπαραβολής των ιδεών από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Οι μαθητές και καθηγητές μπορούν να επιλέξουν τα κείμενα, με τα οποία θα ασχοληθούν και τα οποία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ως βάση και αφετηρία για μια συγκροτημένη και κριτική συζήτηση των ζητημάτων γνώσης και πράξης, με τα οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι ενώπιον της πραγματικότητας του ξένου.

Στην ιστοσελίδα του διαγωνισμού, προσβάσιμη μέσω της ιστοσελίδας του Τμήματος Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών, θα αναρτηθεί και πρόσθετο υλικό, που θα δίνει ερεθίσματα για μελέτη και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί  για την προετοιμασία των μαθητών, χωρίς αυτό να δεσμεύει κατ’ ουδένα τρόπο τον καθηγητή. Σκοπός και εδώ είναι η διευκόλυνση και υποστήριξη του καθηγητή,  ο οποίος μπορεί σε κάθε περίπτωση να επιλέξει, να ανατρέξει σε άλλην βιβλιογραφία  ή να δώσει τις δικές του προεκτάσεις. Επίσης θα υπάρξει η δυνατότητα τόσο για τους καθηγητές όσο και για τους μαθητές  να επικοινωνούν ηλεκτρονικά με την Επιστημονική Ομάδα της Επιτροπής.  

Διεύθυνση: www.philosophy.upatras.gr/competition

 

 

Τα ερωτήματα του διαγωνισμού

 

• Θα τεθούν τρία ερωτήματα εντός του πλαισίου της ενιαίας θεματικής.
• Οι μαθητές θα έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν ένα από τα τρία ερωτήματα σύμφωνα με τους όρους του 6ου διαγωνισμού.
• Τα ερωτήματα του διαγωνισμού θα αντλούνται από την ενιαία θεματική: Η «εμπειρία του ξένου» όπως αυτή οριοθετείται από τα υποδεικνυόμενα βασικά κείμενα.
• Ωστόσο, θα είναι ερωτήματα που θα επιτρέπουν την θεματοποίηση διαφορετικών οπτικών και θα ενθαρρύνουν την αυτόνομη, κριτική και πρωτότυπη ανάπτυξη καθώς και προεκτάσεις σε σύγχρονους προβληματισμούς.
• Ο μαθητής θα κληθεί με αφετηρία και με βάση την κατανόηση των θεμάτων και των κειμένων, με τα οποία έχει ασχοληθεί και την τεχνική και ιστορική γνώση που έχει αποκομίσει, να αναπτύξει αυτοδύναμα έναν κριτικό προβληματισμό γύρω από ένα ζήτημα.

Κριτήρια αξιολόγησης των δοκιμίων θα είναι: η τεχνική καθαρότητα των εννοιών και των διανοημάτων (εννοιολογική σαφήνεια, ακρίβεια) , η ιστορική κατανόηση ως προϋποθέσεις, κυρίως όμως η ικανότητα αυτοδύναμης συνθετικής και κριτικής σκέψης και ανάπτυξης των θεμάτων και η πρωτοτυπία της επεξεργασίας.

 

 

Ρύθμιση επί μέρους ζητημάτων – Επικοινωνία

 

Ρύθμιση επί μέρους ζητημάτων

Οποιαδήποτε ειδικά ή επί μέρους ζητήματα προκύψουν είτε κατά την εφαρμογή του Κανονισμού είτε στην πρακτική οργάνωση του Διαγωνισμού θα αντιμετωπισθούν από την  Επιστημονική Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού με πρωταρχική ευθύνη του επισπεύδοντος Τμήματος Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών σε συνεργασία και με τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Μ.Ε. καθώς και με την συνδρομή των Συνδέσμων Φιλολόγων σε τοπικό ή της Π.Ε.Φ. σε κεντρικό επίπεδο.

 

Επιτροπές

• ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Νικόλαος Καραμάνος, Καθηγητής, Αναπληρωτής Πρυτάνεως επί Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού Π.Π. – Γιάννης Πετρόπουλος, Αν. Καθηγητής, Δ/ντης Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδας) Πανεπιστημίου Harvard – Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής, Εκπρόσωπος Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας – Μιχαήλ Παρούσης, Αν. Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Φιλοσοφίας Π.Π. – Στασινός Σταυριανέας, Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Φιλοσοφίας Π.Π., Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής Διεξαγωγής Διαγωνισμού.

• ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Στασινός Σταυριανέας, Επικ. Καθηγητής (Συντονιστής), Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής, Κυριακή Γουδέλη, Αν. Καθηγήτρια, Αικατερίνη Καλέρη, Αν. Καθηγήτρια, Παύλος Κόντος, Καθηγητής, Μελίνα Μουζάλα, Επίκ. Καθηγήτρια.

 

 Επικοινωνία

 

• Ανακοινώσεις, πληροφορίες, οδηγίες, επιστημονική υποστήριξη Διαγωνισμού στην ιστοσελίδα: www.philosophy.upatras.gr/competition
• Για όλα τα άλλα θέματα στην ηλ. διεύθυνση: philosophia.diagonismos@gmail.com  καθώς και στην
• Γραμματεία του Διαγωνισμού,
  υπεύθυνη κ. Βερόνα Πέτρου, τηλ.: 6947438675
• Τηλέφωνο επικοινωνίας Συντονιστή της Επιτροπής, κ. Στ. Σταυριανέα: 2610-997623/ 6973546480
• Ταχυδρομική διεύθυνση:
  Τμήμα Φιλοσοφίας
  (για 6^ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου)
  Πανεπιστήμιο Πατρών – Πανεπιστημιούπολη Ρίου – 26500 Πάτρα

Θέματα Προκριματικής Εξέτασης

 

 

 

6ος

Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

 

«Η εμπειρία του ξένου»

Προκριματική φάση

25 Φεβρουαρίου 2017

 

ΘΕΜΑΤΑ

 

 

ΘΕΜΑ 1ο

Στις μέρες μας, κυρίως λόγω της μετακίνησης ή μετανάστευσης μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, έχει επανέλθει στο προσκήνιο το ζήτημα της «φιλοξενίας» (σε επίπεδο «ηθικό» και «πολιτικό», δηλαδή, αντίστοιχα όσον αφορά στη στάση επιμέρους προσώπων ή στη στάση κρατών, θεσμών και διεθνών οργανισμών) και το δίλημμα που προκύπτει είναι το εξής: φαίνεται να υπάρχει μια ρήξη ανάμεσα στην απόλυτη φιλοξενία ως ηθικό καθήκον του οικοδεσπότη (αυτή που οφείλουμε να προσφέρουμε χωρίς καμιά προϋπόθεση, χωρίς ούτε να γνωρίζουμε ή να ζητάμε να μάθουμε το όνομα του άλλου) και την φιλοξενία ως δικαίωμα που έχει ο «ξένος» εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, νομικές ή άλλες, όπως τις θέτει ο οικοδεσπότης. Στη βάση αυτής της ρήξης:

1. Να παρουσιάσετε και να αναλύσετε ένα παράδειγμα απροϋπόθετης φιλοξενίας, είτε αυτό είναι πραγματικό γεγονός είτε αναφέρεται σε κάποια θρησκευτική ή λογοτεχνική παράδοση.
2. Να εξηγήσετε ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι συνεπαγωγές της ιδέας ότι ο οικοδεσπότης είναι αυτός που θεσπίζει τους όρους της φιλοξενίας.
3. Να εξηγήσετε ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι συνεπαγωγές της ιδέας ότι η φιλοξενία οφείλει να είναι απροϋπόθετη.

 

ΘΕΜΑ 2ο

Η έννοια του “ξένου/ανοίκειου” λειτουργεί με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά πεδία της ανθρώπινης εμπειρίας: α) πολιτικό, β) πολιτισμικό, γ) εθνολογικό, δ) ανθρωπολογικό/ βιολογικό, ε) ατομικό/ηθικό. Επικεντρώστε την απάντησή σας σε τρία από τα προηγούμενα πεδία και απαντήστε στα εξής ερωτήματα:

1. Πώς αναδύεται και σε τι παραπέμπει η έννοια του ξένου/ανοίκειου στα παραπάνω πεδία;
2. Τι είδους κανόνες χρειάζονται για να τεθεί ένα πλαίσιο στην επαφή μας με το ξένο/ανοίκειο σε κάθε πεδίο;
3. Νομίζετε ότι είναι δυνατόν να βρεθεί ένας κοινός πυρήνας της έννοιας του ξένου/ανοίκειου σε όλα τα παραπάνω πεδία και ποιος θα ήταν αυτός;

 

ΘΕΜΑ 3ο

Η κατανόηση της ξένης ατομικότητας (δηλαδή, του άλλου) φαίνεται να βρίσκεται σε σχέση αμοιβαίας εξάρτησης με την συνείδηση που έχω για μένα τον ίδιο (δηλαδή, με την κατανόηση του εαυτού), καθώς η μια προϋποθέτει την άλλη. Εξηγήστε πώς αντιλαμβάνεστε αυτή την αμοιβαία εξάρτηση απαντώντας στα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Υπό ποια έννοια η εσωτερική στροφή στον εαυτό δεν είναι επαρκής ώστε να τον κατανοήσουμε;
2. Ποιος ο ρόλος των αισθήσεων και της εξωτερικής εμπειρίας στην προσέγγιση της κατανόησης του άλλου;
3. Με δεδομένη αυτήν την αμοιβαία εξάρτηση το να κατανοούμε τον άλλον σημαίνει ότι είναι οικείος και συγγενικός προς τον εαυτό μας;